ઝારખંડમાં BJP+ને 37-40, JMM+ને 36-39 સીટો:બંને પાર્ટી ગઠબંધન બહુમતીની નજીક, પાંકી-કોડરમાથી ચૂંટણી લડનારા અપક્ષો બની શકે છે કિંગમેકર

ઝારખંડમાં વિધાનસભા ચૂંટણી માટે મતદાન થઈ ગયું છે. હવે 23 નવેમ્બરે ખબર પડશે કે જેએમએમ સત્તામાં વાપસી કરી રહ્યું છે કે કેમ? કે પછી ભાજપ સરકાર બનાવી રહી છે? પરિણામો સ્પષ્ટ થાય એ પહેલાં ભાસ્કરના પત્રકારો ઝારખંડની તમામ 81 વિધાનસભા બેઠકો પર પહોંચી ગયા અને મતદારોનો મિજાજ સમજ્યા. અમે સામાન્ય લોકોથી લઈને રાજકીય નિષ્ણાતો, વરિષ્ઠ પત્રકારો અને રાજકીય પક્ષો સુધી દરેક સાથે વાત કરી. ઝારખંડમાં કોઈ એક પક્ષ કે ગઠબંધનને બહુમત માટે જરૂરી 41 બેઠક મળતી નથી. બીજેપી ગઠબંધન (NDA) સૌથી વધુ સીટો મેળવી શકે છે. જેએમએમની આગેવાની હેઠળનો ઈન્ડિયા બ્લોક બીજા સ્થાને રહી શકે છે. કોંગ્રેસને સૌથી વધુ નુકસાન થઈ રહ્યું છે, જે ઈન્ડિયાને સત્તામાંથી બહારનો રસ્તો બતાવી શકે છે. આ વખતે ઝારખંડના જેએલકેએમ જેવા સ્થાનિક પક્ષો અને અપક્ષ ઉમેદવારો પણ સરકાર બનાવવામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી શકે છે. પાંકી બેઠક પરથી અપક્ષ ઉમેદવાર દેવેન્દ્ર સિંહ ઉર્ફે બિટ્ટુ સિંહ અને કોડરમા બેઠક પરથી અપક્ષ ઉમેદવાર શાલિની ગુપ્તા મજબૂત સ્થિતિમાં છે. ઝારખંડમાં એનડીએ સત્તાની નજીક
ભલે ઝારખંડમાં કોઈપણ ગઠબંધનને પૂર્ણ બહુમતી મળતી ન હોય, પરંતુ ભાજપના નેતૃત્વમાં એનડીએ સરકાર બનાવવાની સૌથી નજીક હોય એવું લાગી રહ્યું છે. એનડીએ 37-40 સીટ પર મજબૂત પકડ ધરાવે છે. જો આ ગઠબંધન 40 બેઠક પણ જીતે છે, તો બહુમતી માટે 1 વધારાની બેઠકની જરૂર પડશે. આવી સ્થિતિમાં એનડીએ કોઈપણ એક બેઠક પર કોઈપણ અપક્ષ ધારાસભ્ય અથવા નાના પક્ષની મદદ લઈ શકે છે. જો આપણે ઝારખંડ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં એનડીએની સીટ શેરિંગ ફોર્મ્યુલા પર નજર કરીએ તો ભાજપે 68 સીટ, AJSU-10, JDU-2 અને LJP(R)-1 સીટ પર ચૂંટણી લડી હતી. 2019ની ચૂંટણીમાં ભાજપને 25 બેઠક મળી હતી, આ વખતે પાર્ટી 29-32 બેઠક જીતી શકે છે, એટલે કે પાર્ટીને 3-5 બેઠકોનો ફાયદો થતો જણાય છે. ગત ચૂંટણીમાં AJSUને 2 બેઠક મળી હતી. આ વખતે તેને 3-5 સીટ મળી શકે છે. જેડીયુ અને એલજેપી(આર)ને છેલ્લી ચૂંટણીમાં એકપણ સીટ મળી ન હતી. આ વખતે તેમને 2 અને 1 બેઠક મળે એવી શક્યતા છે. INDIA બ્લોક માટે કોંગ્રેસ સૌથી મોટી નિરાશા
જેએમએમ ઈન્ડિયા બ્લોકમાં સૌથી વધુ 43 સીટ પર ચૂંટણી લડે છે. આ પછી કોંગ્રેસ 30 સીટ પર અને આરજેડી 6 સીટ પર ચૂંટણી લડી રહી છે. CPI (ML)એ 4 બેઠક પર પોતાના ઉમેદવારો ઊભા રાખ્યા છે. તેમાંથી 3 સીટ ધનવર, વિશ્રામપુર અને છતરપુર પર ઈન્ડિયા બ્લોકના પક્ષો વચ્ચે ફ્રેન્ડલી ફાઈટ છે. જો 2019નાં પરિણામોની વાત કરીએ તો કોંગ્રેસ પાસે 16 બેઠક છે, પરંતુ આ વખતે ચૂંટણીમાં પાર્ટી માત્ર 6-8 સીટ સુધી જ સીમિત રહી શકે છે. જેએમએમને પણ 2-4 બેઠકનું નુકસાન થતું જણાય છે. છેલ્લી ચૂંટણીમાં જેએમએમ પાસે 30 બેઠક હતી. આ વખતે પાર્ટી 25-29 બેઠક જીતે એવી શક્યતા છે. જ્યારે ડાબેરીઓને એક સીટ મળી શકે છે. પાર્ટી આ વખતે 2 સીટ જીતી શકે છે. એ જ સમયે આરજેડીને ગત વખતની જેમ 1 સીટ મળી શકે છે. વરિષ્ઠ પત્રકાર શંભુનાથ ચૌધરી કહે છે, 'કોંગ્રેસ આખી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં લડતી જોવા મળી ન હતી. ચૂંટણી દરમિયાન પાર્ટીનું રાજ્ય નેતૃત્વ વિખેરાઈ ગયું. રાષ્ટ્રીય નેતાઓની મુલાકાતો પણ સંપૂર્ણ તૈયારી સાથે કરવામાં આવી ન હતી. તેમણે ઝારખંડના મુદ્દાઓ પર વાત કરી ન હતી. રાહુલ ગાંધીનાં ભાષણોમાં બંધારણ બચાવવા અને લોકસભાની ચૂંટણીના જૂના મુદ્દા જ ઉઠાવવામાં આવ્યા હતા. 'ઈન્ડિયા બ્લોક પહેલાંથી જ હેમંત સોરેનને તેના નેતા તરીકે માની રહ્યું હતું. ચૂંટણીમાં જેએમએમને કલ્પના સોરેનના રૂપમાં વધુ એક સ્ટારપ્રચારક મળ્યો. આ બંને નેતાનાં બળ પર ઈન્ડિયા બ્લોકનું પ્રચારઅભિયાન ચલાવવામાં આવ્યું હતું, તેથી એવું કહી શકાય કે આ ચૂંટણીમાં ઈન્ડિયા બ્લોકને જે કંઈ ફાયદો થશે એનું 80% શ્રેય હેમંત-કલ્પનાની જોડીને જશે. કોલ્હનમાં ભાજપ ખાતું ખોલાવી શકે છે
2019માં જ્યાં ભાજપને સૌથી મોટો આંચકો લાગ્યો તે વિસ્તાર કોલ્હન હતો. આ વખતે પાર્ટીએ અહીં મજબૂત ઘેરાવ કર્યો છે. સૌથી પહેલાં પાર્ટીએ કોલ્હાન ટાઈગર કહેવાતા પૂર્વ CM ચંપાઈ સોરેનને જેએમએમમાંથી ભાજપમાં સામેલ કરાવ્યા. આ પછી તેમણે કોંગ્રેસના વરિષ્ઠ નેતા અને પૂર્વ સીએમ મધુ કોડાની પત્ની ગીતા કોડાને જોડ્યાં. છેલ્લી ચૂંટણીમાં ભાજપને આ વિસ્તારમાં સરયૂ રાય, ચંપાઈ સોરેન અને ગીતા કોડાને કારણે સૌથી વધુ નુકસાન થયું હતું. સરયૂ રાયે તત્કાલીન સીએમ રઘુવર દાસને હરાવ્યા હતા. આ વખતે આ તમામ ચહેરા ભાજપ સાથે છે. ભાજપે અહીં બે મોટા નેતાને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે, ઝારખંડના પૂર્વ સીએમ રઘુવર દાસ અને અર્જુન મુંડાના પરિવારના સભ્યો. આ સમીકરણોના સહારે ભાજપ કોલ્હાનમાં વાપસી કરે તેવું લાગી રહ્યું છે. જો એનડીએના સહયોગી જેડીયુને પણ સામેલ કરવામાં આવે તો કોલ્હનમાં ભાજપ 4-6 બેઠક મેળવવામાં સફળ જણાઈ રહ્યો છે. અપક્ષ ઉમેદવારો અને નાના પક્ષો મહત્ત્વના
ઝારખંડમાં એનડીએ અને ઈન્ડિયા બ્લોક વચ્ચે જોરદાર ટક્કર છે. આ હોવા છતાં અપક્ષો અને ઝારખંડ ડેમોક્રેટિક રિવોલ્યુશનરી ફ્રન્ટ JLKM 2-3 બેઠકો પર મજબૂત દેખાઈ રહ્યાં છે, તેથી JLKM ચીફ જયરામ મહતો ચૂંટણીમાં 'એક્સ-ફેક્ટર' સાબિત થઈ શકે છે. પાંકી અને કોડરમા બેઠકો પર અપક્ષ ઉમેદવારો સખત ટક્કર આપી રહ્યા છે. પંકી બેઠક પરથી અપક્ષ ઉમેદવાર દેવેન્દ્ર સિંહ ઉર્ફે બિટ્ટુ સિંહ અગાઉ કોંગ્રેસમાં હતા. જ્યારે તેમને ટિકિટ આપવામાં ન આવી ત્યારે તેઓ ભાજપના સંપર્કમાં હતા, પરંતુ ટિકિટ ન મળતાં તેમણે અપક્ષ તરીકે ચૂંટણી લડવાનું નક્કી કર્યું. દરમિયાન અપક્ષ ઉમેદવાર શાલિની ગુપ્તા કોડરમા બેઠક પરથી ચૂંટણી લડી રહ્યાં છે. અહીંથી ભાજપે નીરા યાદવને ટિકિટ આપી છે અને આરજેડીએ સુભાષ યાદવને ટિકિટ આપી છે. આવી સ્થિતિમાં શાલિની ગુપ્તાને યાદવવિરોધી મતોનો લાભ મળતો જણાય છે. તેઓ 2014માં કોડરમા ડિસ્ટ્રિક્ટ કાઉન્સિલ પ્રેસિડેન્ટ રહી ચૂક્યાં છે અને 2019ની ચૂંટણીથી સતત આ ક્ષેત્રમાં સક્રિય છે. એક્સપર્ટે કહ્યું- અપક્ષો સરકારમાં કિંગમેકર બની શકે છે
રાંચીના વરિષ્ઠ પત્રકાર શંભુનાથ ચૌધરી કહે છે, 'જો આપણે સીટ દ્વારા ગણતરી કરીએ તો એનડીએ 38થી 39 સીટ જીતી શકે છે. જ્યારે ઈન્ડિયા બ્લોક 40-41 સીટ જીતી રહ્યો હોય એવું લાગી રહ્યું છે. એનડીએમાં ભાજપ 30થી 32 બેઠક જીતી શકે છે. AJSUને 5 સીટ મળી રહી છે, JDU અને LJPને 1-1 સીટ મળી રહી છે. જેએમએમને ઈન્ડિયા બ્લોકમાં મહત્તમ 31 સીટ મળી શકે છે. કોંગ્રેસ તેના અગાઉના પ્રદર્શનથી નીચે જઈ શકે છે. હું કોંગ્રેસને 7 સીટ, આરજેડીને 2 સીટ અને સીપીઆઈ-એમએલને 1 સીટ આપીશ.' શંભુનાથ આગળ કહે છે, 'ચૂંટણીમાં બીજેપીનો પ્રચાર સૌથી મજબૂત હતો. ગત વખતે કોલ્હનમાં ભાજપ 0 હતો. આ વખતે તેને 5 બેઠકો મળી શકે છે. બીજી તરફ, સાંથલ પરગણામાં પણ ભાજપને છેલ્લી ચૂંટણીની સરખામણીમાં 1-2 વધુ બેઠકો મળતી જણાય છે (2019માં ભાજપે સંથાલમાં 4 બેઠક જીતી હતી). અપક્ષો અને જયરામ મહતોની પાર્ટી JLKM પણ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં મોટી અસર કરશે. NDA-ઈન્ડિયા બ્લોક માટે બહુમતીના જાદુઈ આંકડાને સ્પર્શવો મુશ્કેલ
રાજકીય નિષ્ણાત સુરેન્દ્ર સોરેન કહે છે, 'કોઈ ગઠબંધનને સંપૂર્ણ બહુમતી નહીં મળે એવી પ્રબળ સંભાવના છે. ચૂંટણી બાદ ઝારખંડ ફરી એકવાર તેના જૂના ઈતિહાસનું પુનરાવર્તન કરી શકે છે. એનડીએ 37થી 40 સીટો જીતી રહ્યું હોય એવું લાગી રહ્યું છે અને ઈન્ડિયા 36થી 38 સીટ જીતી રહ્યું છે. JMM ટીમ અને તેનાં બે સ્ટારપ્રચારકો કલ્પના સોરેન અને હેમંત સોરેનની બેઠકો સિવાય, ન તો કોઈ ચૂંટણી સભા હતી કે ન તો કોઈ રેલી. તેમના કાર્યકરો ડોર ટુ ડોર પ્રચાર પર ધ્યાન આપી રહ્યા હતા. 'બીજી તરફ, ભાજપની સભાઓની સંખ્યા સરખામણીમાં થોડી વધુ હતી, જોકે અત્યારે એ કહેવું મુશ્કેલ છે કે સભાઓની સંખ્યાને કારણે ધારાસભ્યોની સંખ્યામાં વધારો થશે કે કેમ. ભાજપ અને જેએમએમ બંનેને 25-25 બેઠક મળતી જણાય છે. આ ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ ક્યાં ઊભી છે? આના જવાબમાં સુરેન્દ્ર સોરેન કહે છે, 'ગ્રાઉન્ડ લેવલ પર કૉંગ્રેસના કાર્યકરો અને નેતાઓની બોડી લેંગ્વેજમાં બહુ આત્મવિશ્વાસ દેખાતો નહોતો. આ ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ બે આંકડામાં પણ પહોંચી જાય તો નવાઈ લાગશે. જો કોઈ પક્ષ કે ગઠબંધનને બહુમતી નહીં મળે તો સરકાર કેવી રીતે બનશે? આ સવાલ પર સુરેન્દ્ર કહે છે. બહુમતીનો આંકડો (41)ને સ્પર્શવા માટે બંને પક્ષોએ તેમના ઘટક પર નિર્ભર રહેવું પડશે. જો સંથાલમાં કોંગ્રેસ અને ડાબેરીઓ વધુ સારું પ્રદર્શન કરશે તો રાજ્યમાં ફરી એકવાર ઈન્ડિયા બ્લોકની સરકાર બનશે. 'એ જ સમયે, LJP(R), JDU અને AJSU NDA કેમ્પમાં ત્રણ મોટા પક્ષો છે. જો તેઓ તેમની બેઠકો મેળવવામાં સફળ થશે તો ચોક્કસપણે ભાજપ ગઠબંધનની સરકાર બનશે. સંથાલમાં પહેલીવાર જેએમએમ કરતાં વધુ ભાજપના ઝંડા જોવા મળ્યા
સુરેન્દ્રના જણાવ્યા અનુસાર, આ ચૂંટણીમાં આ પહેલીવાર છે જ્યારે સંથાલ પરગણામાં ઘરો પર મોટી સંખ્યામાં ભાજપના ઝંડા લગાવવામાં આવ્યા છે. સાંથલ યુવાનો અને મહિલાઓમાં ભાજપ તરફ ઝોક જોવા મળ્યો હતો. આ એક મોટો ફેરફાર છે. આ વખતે ભાજપ સંથાલમાં થોડો ફેરફાર કરી શકે છે. એ જ સમયે કોલ્હનમાં પણ ભાજપ 2-3 બેઠક જીતી શકે છે. આ વખતે એકંદરે ભાજપને 25-30 બેઠકો મળશે. જયરામ મહતો JMM અને AJSUના મતોને પ્રભાવિત કરશે. જે બેઠકો પર મહતો મતદારો છે ત્યાં બંને ગઠબંધનને નુકસાન વેઠવું પડી શકે છે. 'બટેંગે તો કટેંગે' અને 'એક રહેંગે તો સેફ રહેંગે'ની અસર દેખાઈ
રાજકીય વિશ્લેષક આનંદ કુમારે ઝારખંડની 70 વિધાનસભા બેઠકની મુલાકાત લીધી છે. તે નિષ્ણાત શંભુનાથ ચૌધરી અને સુરેન્દ્ર સોરેનના આંકડાઓ સાથે સહમત નથી. બંને સિવાય આનંદનું માનવું છે કે આ વખતે એનડીએ 42 બેઠક સાથે ઝારખંડમાં સરકાર બનાવવાની સ્થિતિમાં હોય એવું લાગે છે. ત્રિશંકુ વિધાનસભાનાં કોઈ ચિહ્નો નથી. આનંદ કહે છે, 'ભાજપ ચૂંટણીમાં સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઊભરી છે. ભાજપ એકલા હાથે 34 બેઠક જીતી રહ્યો હોય એવું લાગી રહ્યું છે. તેના સાથીપક્ષોની વાત કરીએ તો JDU 2 બેઠકો પર, AJSU 5 પર અને LJP(R) 1 બેઠક પર મજબૂત દેખાઈ રહી છે. બીજી તરફ, ઈન્ડિયા બ્લોક 34-38 બેઠકો સુધી મર્યાદિત હોઈ શકે છે. જેએમએમ અને કોંગ્રેસ બંનેને ચૂંટણીમાં નુકસાન થઈ રહ્યું હોય એવું લાગી રહ્યું છે. કોંગ્રેસ 16થી ઘટીને 8 અને જેએમએમની 30થી ઘટીને 26-28 બેઠકો થઈ શકે છે, જ્યારે CPI(ML)ના ધારાસભ્યોની સંખ્યા 1થી વધીને 2 થઈ શકે છે. મુસ્લિમો જે રીતે આદિવાસીઓ સાથે લગ્ન કરે છે તે રાજ્યની સમસ્યા છે. આ મુદ્દાને યુપીના સીએમ યોગી આદિત્યનાથના સ્લોગન બટેંગે તો કટેંગે અને એક હૈ તો સેફ હૈ નિવેદને મોટું બનાવી દીધું છે. ભાજપની ટોપ લીડરશિપ પર હેમંત-કલ્પના ભારે પડ્યાં
આ ચૂંટણીમાં તમે જેએમએમને ક્યાં જુઓ છો? આના જવાબમાં આનંદ કહે છે, મૈયા યોજના મહિલા મતદારો વધારવામાં પણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે. હવે એ જમીન પર કેટલો રંગ લાવશે એનું મૂલ્યાંકન કરવાનું બાકી છે. ‘જેએમએમએ આ ચૂંટણીમાં જે કમાણી કરી છે એ તેના શક્તિશાળી ચહેરાઓ છે. હેમંત સોરેન અને કલ્પના સોરેનની જોડીએ ભાજપની ટોચની નેતાગીરી સામે એકલા હાથે ચૂંટણી લડી હતી. કલ્પનાની લોકપ્રિયતાનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે પીએમ નરેન્દ્ર મોદી પછી જો કોઈની સભામાં ભીડ એકઠી થઈ રહી હતી તો એ કલ્પના સોરેનની સભા હતી. 'કોંગ્રેસે ઝારખંડ વિધાનસભાની ચૂંટણી એકલા હાથે લડી ન હતી, એ કલ્પના અને હેમંત પર નિર્ભર હતી. રાહુલ ગાંધીએ અહીં માત્ર બે મુલાકાત લીધી હતી. પ્રિયંકાની કોઈ મુલાકાત થઈ ન હતી. કોંગ્રેસનો કોઈપણ ઉમેદવાર જીતશે તો તેની લોકપ્રિયતાના આધારે જ જીતશે.

આ પ્રકારના તમામ સમાચાર માટેે App ડાઉનલોડ કરો.