ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ પર 22 જુલાઈએ SCમાં સુનાવણી:અરજદારની માગ- SIT તપાસ કોર્ટની દેખરેખ હેઠળ થવી જોઈએ, પક્ષકારો પાસેથી પૈસા વસૂલવામાં આવે

ઈલેક્ટોરલ બોન્ડનો મુદ્દો ફરી એકવાર સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યો છે. NGO કોમન કોઝ અને સેન્ટર ફોર પબ્લિક ઈન્ટરેસ્ટ લિટીગેશન (CPIL) એ બોન્ડ ટ્રાન્ઝેક્શનમાં સુપ્રીમ કોર્ટની દેખરેખ હેઠળની SIT તપાસની માગ કરી છે. આ અંગે 22 જુલાઈના રોજ સુનાવણી હાથ ધરવામાં આવશે. CJI D.Y. ચંદ્રચુડ, જસ્ટિસ જે.બી. પારદીવાલા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રાની બેંચ સુનાવણી કરશે. બંને NGO વતી એડવોકેટ પ્રશાંત ભૂષણે આ અરજી દાખલ કરી છે. કોર્ટે આ અરજી સ્વીકારી લીધી છે અને કહ્યું છે કે તેની સાથે સંબંધિત અન્ય અરજીઓની પણ એકસાથે સુનાવણી કરવામાં આવશે. ઈલેક્ટોરલ બોન્ડના ડેટા સામે આવ્યા બાદ આ અરજી દાખલ કરવામાં આવી છે. જેમાં બે માગણીઓ કરવામાં આવી છે. નફા માટે કરવામાં આવેલ ભંડોળ
અરજદારોનો દાવો છે કે કંપનીઓએ નફા માટે બોન્ડ દ્વારા રાજકીય પક્ષોને ભંડોળ પૂરું પાડ્યું હતું. આમાં સરકારી કામના કોન્ટ્રાક્ટ, લાઇસન્સ, તપાસ એજન્સીઓ (CBI, IT, ED) દ્વારા તપાસ ટાળવી અને નીતિમાં ફેરફારનો સમાવેશ થાય છે. એવો આરોપ છે કે ઓછી ગુણવત્તાવાળી દવાઓનું ઉત્પાદન કરતી ઘણી ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓએ ચૂંટણી બોન્ડ ખરીદ્યા છે. જે ભ્રષ્ટાચાર નિવારણ અધિનિયમ 1988નું ઉલ્લંઘન છે. નાણામંત્રીએ કહ્યું હતું- અમે ફરીથી ચૂંટણી બોન્ડ લાવીશું
ચૂંટણી બોન્ડ યોજના પર સુપ્રીમ કોર્ટના પ્રતિબંધ પછી, નાણામંત્રી નિર્મલા સિતારમણે (વર્તમાન સરકારમાં નાણાં પ્રધાન પણ) હિન્દુસ્તાન ટાઇમ્સને આપેલા ઇન્ટરવ્યૂમાં કહ્યું હતું કે, જો અમે સત્તામાં આવીશું, તો અમે ચૂંટણી બોન્ડ યોજના પાછી લાવશું. આ માટે પહેલા મોટા પાયા પર સૂચનો લેવામાં આવશે. ચૂંટણી બોન્ડ સંબંધિત કેસમાં અત્યાર સુધી શું થયું? 21 માર્ચ 2024: સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI) એ 21 માર્ચે ચૂંટણી પંચને ચૂંટણી બોન્ડ સંબંધિત સંપૂર્ણ ડેટા સબમિટ કર્યો હતો. આ પછી કમિશને તેને સાર્વજનિક કર્યું. આમાં બેંકે બોન્ડના આલ્ફા ન્યુમેરિક નંબરનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે. આનાથી ખબર પડી કે કઈ કંપની દ્વારા કઈ રાજકીય પાર્ટીને કેટલું ચૂંટણી ડોનેશન આપવામાં આવ્યું હતું. 15 માર્ચ 2024: સુપ્રીમ કોર્ટે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ વિશે માહિતી આપવાના મામલે સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI)ને નોટિસ પાઠવી હતી. કોર્ટે કહ્યું હતું કે 11 માર્ચના નિર્ણયમાં સ્પષ્ટપણે કહેવામાં આવ્યું હતું કે ખરીદીની તારીખ, ખરીદનારનું નામ, કેટેગરી સહિત બોન્ડની સંપૂર્ણ વિગતો આપવી જોઈએ, પરંતુ SBIએ અનન્ય આલ્ફા ન્યુમેરિક નંબરો જાહેર કર્યા નથી. 14 માર્ચ 2024: ચૂંટણી પંચે તેની વેબસાઈટ પર ઈલેક્ટોરલ બોન્ડનો ડેટા જાહેર કર્યો. આ મુજબ ભાજપ સૌથી વધુ ડોનેશન લેનાર પાર્ટી છે. 12 એપ્રિલ 2019 થી 11 જાન્યુઆરી 2024 સુધીમાં, પાર્ટીને સૌથી વધુ 6,060 કરોડ રૂપિયા મળ્યા. યાદીમાં તૃણમૂલ કોંગ્રેસ બીજા સ્થાને (1,609 કરોડ) અને કોંગ્રેસ પાર્ટી ત્રીજા સ્થાને (1,421 કરોડ) હતી. 11 માર્ચ 2024: 11 માર્ચે, સુપ્રીમ કોર્ટે ચૂંટણી બોન્ડ વિશે માહિતી આપવા સંબંધિત કેસમાં SBIની અરજી પર સુનાવણી કરી. SBIએ કોર્ટને કહ્યું હતું કે બોન્ડ સંબંધિત માહિતી આપવામાં અમને કોઈ સમસ્યા નથી, પરંતુ તેમાં થોડો સમય જોઈએ છે. આના પર CJI DY ચંદ્રચુડે પૂછ્યું હતું કે છેલ્લી સુનાવણી (15 ફેબ્રુઆરી)થી 26 દિવસમાં તમે શું કર્યું? 4 માર્ચ, 2024: SBIએ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી. ઈલેક્ટોરલ બોન્ડની માહિતી આપવા માટે 30 જૂન સુધીનો સમય માંગવામાં આવ્યો હતો. આ સિવાય કોર્ટે એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ (ADR)ની અરજી પર પણ સુનાવણી કરી, જેમાં 6 માર્ચ સુધી માહિતી ન આપવા બદલ SBI સામે તિરસ્કારનો કેસ દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો. 15 ફેબ્રુઆરી 2024: સુપ્રીમ કોર્ટે તાત્કાલિક અસરથી રાજકીય ભંડોળ માટે ચૂંટણી બોન્ડ યોજના પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું- આ યોજના ગેરબંધારણીય છે. બોન્ડની ગુપ્તતા જાળવવી એ ગેરબંધારણીય છે. આ યોજના માહિતીના અધિકારનું ઉલ્લંઘન છે. 2 નવેમ્બર 2023: સુપ્રીમ કોર્ટે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ સ્કીમ કેસમાં પોતાનો નિર્ણય અનામત રાખ્યો. જોકે, આગામી સુનાવણીની તારીખ જણાવવામાં આવી નથી. અદાલતે પક્ષોને મળેલા ભંડોળના ડેટાને જાળવી ન રાખવા બદલ ચૂંટણી પંચ સામે નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી. પંચે રાજકીય પક્ષોને 30 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં શક્ય તેટલી વહેલી તકે ચૂંટણી બોન્ડ મારફતે મળેલી રકમની માહિતી આપવાનો પણ નિર્દેશ આપ્યો છે. 1 નવેમ્બર, 2023: સરકાર વતી, સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ કહ્યું કે ચૂંટણી બોન્ડથી રાજકીય દાનમાં પારદર્શિતા આવી છે. દાતાઓ ઇચ્છતા નથી કે અન્ય પક્ષને તેમના દાન વિશે ખબર પડે. આનાથી તેમના પ્રત્યે અન્ય પક્ષની નારાજગી વધશે નહીં. તેના પર સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે જો આવું છે તો શાસક પક્ષ વિપક્ષના દાનની માહિતી કેમ લે છે? વિપક્ષ ડોનેશનની માહિતી કેમ નથી લઈ શકતો? 31 ઓક્ટોબર 2023: પ્રશાંત ભૂષણે દલીલો રજૂ કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, આ બોન્ડ માત્ર લાંચ છે, જે સરકારના નિર્ણયોને પ્રભાવિત કરે છે. જો કોઈ નાગરિકને ઉમેદવારો, તેમની મિલકતો, તેમના ગુનાહિત ઈતિહાસ વિશે જાણવાનો અધિકાર હોય તો તેમણે એ પણ જાણવું જોઈએ કે રાજકીય પક્ષોને કોણ ભંડોળ પૂરું પાડે છે? ચૂંટણી બોન્ડ શું છે?
2017ના બજેટમાં તત્કાલિન નાણામંત્રી અરુણ જેટલીએ ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ સ્કીમ રજૂ કરી હતી. કેન્દ્ર સરકારે તેને 2 જાન્યુઆરી 2018 ના રોજ સૂચિત કર્યું. આ એક પ્રકારની પ્રોમિસરી નોટ છે. જેને બેંક નોટ પણ કહેવામાં આવે છે. કોઈપણ ભારતીય નાગરિક કે કંપની તેને ખરીદી શકે છે. જો તમે તેને ખરીદવા માંગો છો, તો તમને તે સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની પસંદગીની શાખામાં મળશે. ખરીદનાર પોતાની પસંદગીના પક્ષને આ બોન્ડ દાન કરી શકે છે. માત્ર તે જ પક્ષ આ માટે લાયક હોવો જોઈએ. શું છે સમગ્ર મામલો?
આ યોજનાને 2017માં જ પડકારવામાં આવી હતી, પરંતુ સુનાવણી 2019માં શરૂ થઈ હતી. 12 એપ્રિલ, 2019ના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે તમામ રાજકીય પક્ષોને 30 મે, 2019 સુધીમાં ચૂંટણી પંચને ચૂંટણી બોન્ડ સાથે સંબંધિત તમામ માહિતી એક પરબિડીયુંમાં સબમિટ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. જો કે, કોર્ટે આ યોજનાને અટકાવી ન હતી. પાછળથી ડિસેમ્બર, 2019 માં, પિટિશનર એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ (ADR) એ યોજના પર સ્ટે મૂકવા માટે અરજી દાખલ કરી. જેમાં મીડિયાના અહેવાલોને ટાંકીને જણાવવામાં આવ્યું હતું કે ચૂંટણી પંચ અને રિઝર્વ બેંકની ચૂંટણી બોન્ડ યોજના અંગેની ચિંતાઓને કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા કેવી રીતે અવગણવામાં આવી હતી. આ બાબતે વિવાદ કેમ...
2017 માં તેને રજૂ કરતી વખતે, અરુણ જેટલીએ દાવો કર્યો હતો કે તે રાજકીય પક્ષોના ભંડોળ અને ચૂંટણી પ્રણાલીમાં પારદર્શિતા લાવશે. કાળા નાણા પર અંકુશ આવશે. બીજી તરફ, તેનો વિરોધ કરનારાઓનું કહેવું છે કે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ ખરીદનાર વ્યક્તિની ઓળખ જાહેર કરવામાં આવતી નથી, જેના કારણે તેઓ ચૂંટણીમાં કાળા નાણાનો ઉપયોગ કરવાનું માધ્યમ બની શકે છે. કેટલાક લોકોનો આરોપ છે કે આ સ્કીમ મોટા કોર્પોરેટ હાઉસને ધ્યાનમાં રાખીને લાવવામાં આવી છે. આ સાથે, આ પરિવારો તેમની ઓળખ જાહેર કર્યા વિના રાજકીય પક્ષોને ગમે તેટલું દાન આપી શકે છે. તમે જે પક્ષને દાન આપી રહ્યા છો તે પાત્ર છે કે કેમ તે કેવી રીતે જાણવું?
બોન્ડ ખરીદનાર રૂ. 1,000 થી રૂ. 1 કરોડ સુધીના બોન્ડ ખરીદી શકે છે. ખરીદદારે તેની સંપૂર્ણ KYC વિગતો બેંકને આપવી પડશે. જે પક્ષને ખરીદનાર આ બોન્ડ દાન કરવા માંગે છે તેને છેલ્લી લોકસભા અથવા વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ઓછામાં ઓછા 1% વોટ મળવા જોઈએ. દાતાએ બોન્ડ દાન કર્યાના 15 દિવસની અંદર, તેને પક્ષ દ્વારા ચૂંટણી પંચ દ્વારા વેરિફાઈડ બેંક ખાતા દ્વારા રોકડ કરાવવાનું રહેશે. ચૂંટણી બોન્ડ સંબંધિત માહિતી...

આ પ્રકારના તમામ સમાચાર માટેે App ડાઉનલોડ કરો.